...Poeta odszedł. Jego wiersze pozostały.

Dzisiaj, 22 grudnia dowiedzialam sie, ze zmarl Tadeusz Chabrowski -Poeta.
Zostana po Nim jego wiersze i  nasza pamiec.

"Non omnis moriar"..."Nie wszystek umarlem..."

Kilka lat temu bedac pod wrazeniem  wierszy w tomie "Magister Witalis" napisalam ponizszy artykul .

"Magister Witalis"

“(…) bądź sam ze sobą uczciwy,

nie lekaj się  czerwonego połysku miecza,

od jadowitych uczuć niech cię broni

zdrowy rozsądek i miłość ,

która jest odtrutką na otchłanie nienawiści”

Powyższy cytat pochodzi z jednego ze  zbioru poezji Tadeusza Chabrowskiego  “Zielnik Sokratesa”. Posłużyłam się tym fragmentem wiersza   jako mottem, gdyż  ważne są te słowa .

Nietrudno zauważyć jak często niektórzy  posługują się “częściowa prawdą” po to by innych poniżyć, podeptać. Z  półprawd powstają całe kłamstwa, mające na celu budzić  pogardę do drugiego czlowieka. Oburzamy się na takie deprecjonowanie innych , naturalnie. Jednakże, jakże rzadko dajemy temu wyraz. Tak więc wezwanie poety wydaje mi  się  ważnym przeslaniem moralnym, filozoficznym , etycznym .

Miłośnicy i  znawcy   poezji Chabrowskiego , głęboko humanitarnej,  poruszajacej I skłaniającej do refleksji , mogą teraz sięgnąć po nowy zbiór wierszy zawarty w niedużym tomiku ,“Magister Witalis”.

Ci, z państwa, którzy  uczyli się łaciny zapewne skojarzą tytuł z przyslowiem “Historia vitae magistra est” co znaczy” historia jest nauczycielka życia”. O czym chce nam powiedzieć, co chce nam przekazac “Magister Witalis” alter ego Autora?

Chabrowski  pisze   o swych doznaniach, doświadczeniach, zwątpieniach , niepokojach i nadziejach. Czy tylko swoich? Czytając  te wiersze można w nich odnaleźć też własne rozterki, wlasne spostrzezenia I stawiane sobie pytania, na które nie zawsze umiemy znaleźć odpowiedż.

Czym jest prawda  pyta poeta ( Prawda).

“Prawda , jest jak sopel lodu-chłodna,

Przymarznięta grzbietem do chmury,która unosi się nad ziemią:

Czasami zawadza o górę, łamie się i  kruszy,

mozna ją w małych kawałkach pozbierać z trawy”(…).

Poeta , który  studiował filozofię , podpowiada nam co mędrcy I filozofowie mówili o prawdzie:

“Sokrates, mówił, że nic nie jest w stanie się jej oprzeć

Platon,że jest najpiękniejszą ideą,

Kosciół ,że jest religijna i cnotliwa,

Hegel,że istnieje tylko w naszym myśleniu” (…).

A współcześni? Co zdaniem Poety mówią o prawdzie?

(…) “ jest zwykłą zagadką naszego mniemania”.

Chabrowski  pisze też o swojej poezji, o swoich rymach “dawno wywiezionych z Kraju”, które tam

“Dawniej pieniły się jak leśmianowska łąka,

Łatwo je było rozkołysać, (…)

Czy teraz  tak nie jest?  Może nie ma już młodzieńczych “rozkołysanych rymów” , ale wiersze są dojrzalsze, bo i  poeta jest  bogatszy o liczne życiowe doświadczenia  

Wiersz “Moje rymy” przypomina okres młodości, pobytu w Kraju, w Częstochowie gdzie

“Aleją topoli przejeżdżała zaczarowana dorożka

Mistrza Gałczyńskiego, kapela pszczół ubrana

w skrzydła wypraszała melancholię z pól,

mozna się było cieszyć do świtu.”

 Pokolenie Poety jest ciężko naznaczone przez los I historię . Dzieciństwo  Chabrowskiego i wczesna młodość upływały pod znakiem wojny I okupacji. Po wojnie uczęszczał do męskiego Liceum Henryka Sienkiewicza w Częstochowie. Swoją szkolną edukację zakończyl  wtedy tzw. mala maturą. Po niej wstąpił do nowicjatu zakonu Paulinów. W jakiej mierze było to powołanie, w jakiej wynik atmosfery go otaczajacej, nie potrafię  ocenić .

  W swojej  opowiesci-“Skrawki  białego habitu”  mającej znamiona autobiografii   wydanej w 2010 roku, kreśli przejmujący obraz zycia w nowicjacie. Dla Czytelnika jest to niewątpliwie obraz fascynujący, bo przeciez  ten temat  literature polska podejmuje niezmiernie rzadko .

Jego doświadczenia i wiedza zdobyte  w okresie klasztornym, zaznaczyly się  w sposób oczywisty  w jego poezji.

Poezja Chabrowskiego- filozofa ,  jest boleśnie prawdziwa, dotyka najbardziej istotnej części naszego istnienia. 

Być może wielu z nas zadaje sobie dramatyczne pytania  takie jak “Pytania Witalisa”

“Witalis poważnie zastanawia się, co będzie z jego duszą

Gdy słabowite ciało stanie się jeszcze bardziej bezwładne ,

Ochoczośc umyslu spowolnieje ,napływajace słowa stana się niezdarne(…)

Jeśli się zapomni tabliczki mnożenia i

dziesięciu przykazań Mojzesza(…)

A śmierć oznajmiając koniec czasu ,  zacznie piać przy łóżku …

Co się wtedy stanie?

W wierszu z “Z tytułu wieczności” pojawia się podobne pytanie .

“Pytanie jest drastyczne-pomyślał Witalis,Czy będę, gdy wieczność przeminie”?

Nie tylko filozofia I sens istnienia są przedmiotem tej ambitnej , pięknej, choć niełatwej poezji Chabrowskiego.

Poeta wrażliwy jest tez na to co przynosi rzeczywistość. Nie stroni od jej opisywania. Reaguje na to co “tu I teraz”. W marcu 2003 roku Poeta  pisze “Wchodzimy do Unii”

“Wchodzimy do Unii ze wszystkimi rzeczownikami: z bębnem, biedą, z blizną, z duszą na ramieniu…

Z kąkolem, kiełbasą I zakopiańskim kozuchem,

Niech wiedzą, że mamy mleko I motyle.”

Nasze czasowniki potrafią kipieć , kąsać I kląć (…)

Potrafią obudzic z odrętwienia swiat.

W kwietniu 2010 roku  pisze  “ Smoleńsk”.

 Dlaczego musieli odejść wczesnym porankiem,

Kiedy mgły jeszcze wałęsały sie po polach,

a dusze pomordowanych w katyniu zmęczone długim snem

czekaly na gości z ojczyzny…”

Choć przygnębiony narodową tragedią, wie, że życie będzie się toczyć dalej.

Kończy bolesne rozważania słowami

”ułozymy sobie życie,

Smutkom damy odpocząć, by naszym dzieciom było lepiej.”

Dużo miejsca w swych rozwazaniach poetyckich  poświęca   Bogu.

Czy Bóg jest abstrakcją?

Piszę wiersze o Bogu, który jest abstrakcją ,

Jest Miłoscią-nadzieją i życiem:

Wiem,  ze ten tekst skończy się klęską

W czczych słowach nie znajdę metafory (…)

***

Twórczość  Tadeusza Chabrowskiego , polskiego poety mieszkającego w Nowym Jorku,  charakteryzuje “konfesyjność” i głeboka refleksyjność. Znamienny jest też powtarzajacy się w Jego wierszach motyw rozmowy z Bogiem .

Chabrowski  należy do  reformatorskiego nurtu  poezji, który zapoczątkował  nieżyjący juz ksiądz Jan Twardowski .

Magister Witalis , najnowszy tom Chabrowskiego , podejmuje między innymi  dylemat współczesnego człowieka rozdartego między katolickim rygorem a życiem cywilnym.

Znajdujemy w tej poezji afirmację świata i nieskrępowaną radość życia połączono ze świadomością nieubłaganego przemijania i bezsilności człowieka wobec włanych słabości, niedoskonałości jak i   ulotności życia.

W 2010 Tadeuszowi Chabrowskiemu przyznano nagrodę “za najlepszą książkę roku dla pisarza mieszkającego na stałe poza granicami kraju”. Nagrodę przyznał działajacy w Londynie Związek Pisarzy Polskich na Obczyźnie . Jury Nagrody Literackiej  tworzą zarówno osoby z Wielkiej Brytanii, jak i z Polski. Jego przewodniczącym jest Andrzej Krzeczunowicz - prezes Związku  w Londynie, a w składzie jury są: dr Nina Taylor-Terlecka z Oxfordu, prof. Jakub Z. Lichański z Uniwersytetu Warszawskiego, dr Beata Dorosz z Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.Jest to ważna nagroda literacka . Jej laureatami byli między innymi Jan Lechoń i Czesław Miłosz.

Tadeusz Chabrowski, Magister Witalis , LSW, Warszawa 2011